Hainbeste benzodiazepina behar al ditugu? Sendagaien abusutik erabilera egokira.

Benzodiazepinak, batez ere, epe laburreko nahasmenduak tratatzeko erabiltzen dira, hala nola antsietatea eta insomnioa, baina eraginkorrak ere badira muskulu-lasaigarri edo kobultsio-kontrako gisa, baita alkohol-desintoxikazioan ere.

Benzodiazepinen bidezko tratamenduaren iraupena bi eta lau aste artekoa da insomnioaren kasuan, eta 8 eta 12 aste artekoa antsietateaz ari bagara, aldi horretan pixkanaka erretiratzea barne. Hala ere, agindu horiek kronifikatu egin ohi dira, eta horrek tolerantzia- eta mendekotasun-arazoak, abstinentzia-sindromea, abusua eta jokabide paradoxikoak eragiten ditu, etengabe kontsumitzen direnean.

Hori bereziki garrantzitsua da adineko pertsonen kasuan, arriskuko biztanleriatzat hartzen baitira botiken kontrolik gabeko erabileraren aurrean, adibidez benzodiazepinen kasuan. Oro har, pertsona horiek sentikorragoak dira beren ondorio kaltegarriekiko, eta polikiago metabolizatzen dituzte. Horrek lagundu egiten du farmako horiek organismoan metatzen, eta hainbat efektu eragiten ditu: muskulu-ahulezia, erreflexuen galera eta arintasuna, gehiegizko sedazioa, erorketak eta beste arrisku batzuk, oroimenaren alterazioak eta narriadura kognitiboan duen eragina adibidez.

Instituzionalizatutako adineko pertsonei dagokienez, zenbait azterlanetan ikusten da preskripzioen proportzio handi batek ez diela jarraitzen gomendatutako iraupena gainditzen duten eta une egokian ebaluaziorik ez duten gida farmakologikoei.

Egoitza batean instituzionalizatuta bizitzea, bi preskriptore edo gehiago izatea eta sei diagnostiko edo gehiago izatea arrisku-faktore independenteak dira, bai polimedikaziorako, bai sendagai potentzialki desegokiak kontsumitzeko, bai farmako psikotropikoak kontsumitzeko.

Populazio orokorrari zuzendutako hainbat estrategia daude medikazio horren despreskripzio-prozesua gauzatzeko. Horrela, esku-hartze erraz batek, pazienteari erretiratzeko jarraibidea eta erretiratzearen eta konponbidearen balizko ondorioei buruzko informazioa adierazten dituenak, eraginkorra eta iraunkorra dela erakutsi du, eta, jarraipen-bisitarik gabe, 12 hilabetera kontsumoa % 18 eta % 62 artean murriztea ahalbidetu du, hartutako estrategiaren arabera.

Era berean, tratamendu farmakologikoa berrikusteak eta agindutako benzodiazepinen berrikuspena sistematizatzeko softwarea erregulartasunez erabiltzeak sendagai horiekin lotutako arazoak izateko arriskua murrizten laguntzen du, baita psikotropiko horiekin tratamenduan hiru hilabete baino gehiago daramaten paziente instituzionalizatuetan kontsumitzea ere.

Estrategiak aplikatuz gero, inpaktu handia izango duela aurreikus dezakegu, instituzionalizatutako pertsonen % 40 inguruk mota horretako medikazio bat preskribatuta baitute gutxienez. Gainera, ebidentzia zientifiko nahikoa du, eta adierazten du ez jarraitzeak ez dakarkiola arriskurik pazienteari, baizik eta alderantziz, onurak dakarzkiola.

Amaitzeko, adierazi nahi genuke zentro soziosanitarioetan lan egiten duten profesional sanitarioei laguntzen jarraitu behar dugula, dauden despreskripzio-estrategiak indartu ahal izateko, eta benzodiazepinen hautaketa eta preskripzioa hasieratik egokia dela bermatzeko.

Era berean, beharrezkoa da gutxitze progresiboko azterlanak eta planak egiten jarraitzea, aldizkako berrikuspen sistematikoen bidez, eta tresna digitalak garatzea, biztanleria desmedikalizatzeko.

Hipocratesek esaten zuen bezala, "Medikamenturik onena, jendeari hori nola ez behar izatera erakustea da."

Irakurgai gomendatuak:

» Deprescribing.org (2019), Benzodiazepine & Z-Drug (BZRA) Deprescribing Algorithm. Deprescribing.org.