Zainketa-politika bat eraikitzeko galdera batzuk

Fernando Fantova gure lagun onaren baimenarekin, gaur testu bat hurbiltzen dizuegu, jatorriz bere blogean argitaratua. Bertan, zaintza-politika bat diseinatzeko egin daitezkeen galdera batzuk planteatzen ditu.

1. Zer zainketa? Oso definizio eraginkorra behar dugu. Pertsonek hemen aipatzen ditugun zainketak behar dituztela onartuta, ezin dituztelako eguneroko bizitzako jarduera batzuk beren kabuz egin: Zer jardueraz ari gara? Zein egoeratan? Zein adinetan? Normalean, zaintzari buruzko politikek (edo horien zatiek) jarduerak (oinarrizkoak edo instrumentalak, adibidez), inguruabarrak (lan-istripuagatiko desgaitasuna, adibidez) edo adina (haurtzaroa edo 65 urtetik gorakoak, adibidez) bereizten dituzte.

2. Zer kontsiderazio egiten da lehen mailako zaintzaz? Mundu guztiak ulertzen du hobe dela eguneroko zainketen zati bat harreman primarioen baitan egitea (familiakoak edo antzekoak). Adibidez, eta oro har, haur jaioberriaren zaintzaren kasua da. Zenbateraino eta zein kasutan jarraituko genuke lehen mailako zaintza hobesten? Nola arautu familia zaintzeko betebeharra? Zaintza komunitarioa sustatzen dugu? Nola?

3. Zer erantzun ematen zaio politikatik zainketa-premiari?​ Zaintzen duten pertsonentzako erraztasunak eta laguntzak? Zainketak behar dituztenentzako dirua? Zainketak errazten dituzten azpiegiturak? Zainketen balioari buruzko sentsibilizazio soziala? Zaintza profesionalen lan-erregulazioa, kualifikazioa eta profesionalizazioa? Zainketen berrantolaketa eta birbanaketa? Beste batzuk?

4. Zer ikuspegi edo orientabide orokor aplikatuko dira? Adibidez: eskubideen ikuspegia, lagunkoitasuna, genero-ikuspegia, bizimodu independentearen eredua, ikuspegi komunitarioa, intersekzionalitatea, ikuspegi dekoloniala, pertsonarengan oinarritutako arreta, prebentzio-orientazioa edo desinstituzionalizazioa. Beste batzuk?

5. Zaintza-politika, zeharkakoa edo, hobeto esanda, sektoriala? Zaintza-politika sektoriala produkzio-jardueraren adar edo eremu batean bakarrik edo nagusiki oinarritzen dena da (adibidez, gizarte-zerbitzuetan). Zeharkako zaintza-politikak hainbat sektore-politikarekin elkarreragiten du (osasuna, gizarte-zerbitzuak, etxebizitza, enplegua, diru-sarreren bermea, hirigintza, fiskalitatea eta gehiago). Nola planteatzen eta ebazten da zaintza-politikaren integrazio bertikala eta horizontala?

6. Sistema publiko bat? Galdera da ea erakunde publikoek, arautu, planifikatu, sustatu, ikuskatu edo bermatzeaz gain, zaintzaren ekoizpenaz edo horniduraz arduratu behar duten. Ondasun bat hornitzeko gaitasun publikoa funtsezkoa izaten da (berme juridiko eta judizialekin batera) botere publikoek eskubide gisa bermatu nahi badute.

7. Sistema berri bat sortzea edo daudenetako bat erabiltzea? Politika sektorial baten eta sistema publiko baten aldeko hautua egiten bada, hurrengo galdera da ea zaintza-sistema fisiko bat sortu nahi den edo ulertzen den dauden sistema publikoetakoren batek (adibidez, gizarte-zerbitzuen sistema publikoek) bere gain hartzen dituela politikak aipatzen dituen zainketak. Adibidez, autonomiari eta mendetasunari buruzko 39/2006 Legeak aurreikusten du lege honetan ezarritako prestazioak autonomia-erkidegoetako gizarte-zerbitzuen sareetan integratzea.

8. Unibertsaltasuna? Zerbitzu-sistema publiko bat unibertsalagotzat jotzen da, pertsona gehiagok eta gehiagok aukera (lehen edo hobe) gisa hartzen baitute dagozkien beharrei erantzuteko, beste hornitzaile batzuen kaltetan. Zerbitzu gehienak doakoak izatea eta estrategikoki diseinatutako eredu bat izatea (lankidetza, kontratazioa, ituntzea edo beste batzuk), erakunde solidarioak edo merkataritza-enpresak balio-katearen maila batzuetan edo besteetan sartzeko.

9. Berrikuntza teknologikoaren zeregina? Zer neurritan eta zer zentzutan arduratzen da berrikuntza teknologikoaren politika zainketetan? Zer teknologia? Zertarako zereginak, jarduerak, funtzioak edo prozesuak? Nola artikulatzen da ezagutza-ekosistema? Zer eginkizun du sektore publikoak zainketetarako zientzia-, teknologia- eta berrikuntza-sisteman?

10. Eraldaketa- eta trantsizio-estrategiak (eta finantzaketa). Nola igaroko da egungo egoeratik nahi den egoerara? Zein izango da aldaketaren teoria? Zeintzuk izango dira aldaketaren elementu traktoreak? Zenbat kostatuko da? Nork ordainduko du? Zainketak kontratu sozialaren bihotzean daudela gogoratuz (generoari, belaunaldiari, ondareari edo produkzio-sisteman duen posizioari dagozkien dimentsioekin).