Etxean Ondo - Etxeak

Euskal Estatistika Erakundearen (Eustat) arabera, 2050erako 554.765 pertsonak 65 urteko muga gainditu dute. Orduan, biztanleria osoaren % 38.8 izango da.

Euskadik aurrera egin du "etxean zahartzea" helburuaren betetzean, zahartzeaz arduratzen diren nazioarteko erakunde guztiek aldarrikatuta. Lelo hori, gainera, aspalditik eskatzen dute adinekoek. Laguntza eta zaintza behar izanez gero, % 95ek nahiago du etxean bizi (Euskal Autonomia Erkidegoko 50 urteko eta gehiagoko pertsonak, Basa, 2010).

Horrela, Etxez Etxeko Laguntza Zerbitzuaren (ELZ) estaldura-indizea % 2,9tik % 5.95era igo da azken hamar urteetan (1998-2008), eta eguneko arreta-zerbitzuek hirukoiztu egin dute haien KT ( % 0,3tik % 0,92ra).

Etxean Ondo proiektu pilotuak arreta integraleko eredua aplikatu eta baliozkotu nahi du, hauskortasun- edo mendetasun-egoeran dauden eta beren etxeetan bizi diren pertsonak ardatz dituena.

Funtsezko printzipio batzuen ingurukoa da, besteak beste, autonomia pertsonalarena eta arretaren jarraitutasunarena.

Bestalde, eredua guztiz bat dator Euskal Autonomia Erkidegoko Gizarte Zerbitzuei buruzko 12/2008 Legean deskribatzen denarekin, bai eta, dagokion zatian, Euskadin kronikotasunaren erronkari aurre egiteko estrategiarekin eta arreta soziosanitarioaren jarraibideetarako esparru-dokumentuarekin ere.

Arreta pertsonalizatuan eta integralean, etxeko arretako esperientzietan, aurrera egiteko, giltzarritzat jo da aipatutako 12/2008 Legeak erabiltzaile edo familia bakoitzari esleitzen dion erreferentziazko profesionalaren figura. Profesional horiek kasuak kudeatzeko metodologiari jarraituz jarduten dute proiektu honetan, arreta-ibilbideen koherentzia eta esku-hartzeen koordinazioa bermatzeko.

Proiektuan Gipuzkoako 5 udalerrik eta Añana-Arabako Kuadrillak, 10 udalek eta Bizkaiko udalerri batek parte hartzen dute. Guztira, 518 dira lagineko kasuak, eta erdietan esku hartu dute.

Arreta integraleko eredua aplikatzeko esperientzia pilotuen multzo bat da, pertsona ardatz duena, eta elkarrekin jarduten da hainbat esku-hartze eremutan (arreta-zerbitzuak eta -programak, antolamendu- eta metodologia-berrikuntzak, ingurumen- eta teknologia-jarduerak eta komunitate-lana ingurunean).

Adierazi behar da Etxean Ondok balorazio positiboa duela proiektuari berari, haren helburuei eta esku-hartzean integraltasuna eta pertsonalizazioa oinarri dituen ereduari buruz, inplikatutako eragileen sarea artikulatzeko, asimilatzeko eta proiektuaren edukia dimentsio guztietan eta haren aplikazioa bateratzeko prozesuaren ebaluaziorako lehen egiaztapen gisa. Ikuspegi orokor horrek proiektuaren ikuspegi eta diseinu egokia bermatzen du.

Esku-hartzearen metodologiari eta sektoreen arteko koordinazioari dagokionez, bereziki ondo baloratutako elementu gisa, aipatzekoa da kasuak kudeatzeko metodoaren aplikazioa, udaleko gizarte-langileek (erreferentziazko profesionalek) egiten dutena, ikuspegi hori jauzi kualitatibo gisa ikusten baitute, eta balorazio handia ematen baitiote.

Gaur egun, Gipuzkoako esperientziari dagozkion ebaluazioak egiten ari dira; Araban eta Bizkaian, berriz, esku hartzeko fasean dago proiektua.

Behin betiko ondoriorik ezean, programa batzuek duten eragin positiboa eta asebetetze-maila handia nabarmendu daiteke. Hori da, hain zuzen ere, Acompaña programaren kasua, bai senide zaintzaileari atseden emateari dagokionez, bai etxean bertan orientatzeari eta prestatzeari dagokionez. Udalerrietan antolatutako talde-saioek ere interes handia izan dute. Halaber, telelaguntza-zerbitzua aplikatzea, oinarrizkoa zein aurreratua, prozesuan identifikatutako egoera zehatzei erantzuten dieten gailu jakin batzuekin.

Kontzeptualizazio horri eta ereduaren printzipio eta irizpideei jarraiki, etxeko arreta pertsonalizatuaz eta koordinazio soziosanitarioaz gain, beste zerbitzu eta laguntza pertsonalizatu batzuk ere sartzen dira proiektuan. Kasu batzuetan, zaila izan da martxan jartzea, aztertzen ari diren hainbat arrazoirengatik. Honako hauek aipatu behar dira: etxetik gertu dauden zerbitzuak, etxebizitza eta inguruneko irisgarritasunean esku hartzea, eta inplikatutako udalerrietan gizartearen eta herritarren partaidetza eta dinamizazioa sustatzeko jarduerak.

Mintegiak, tailerrak eta beste prestakuntza-jarduera batzuk egin dira prozesuan zehar. Jarduera horiek proiektuak aurten ere jarraitzen duen lurraldeetan egiten dira, esku hartzen duten eragileen parte-hartzearekin eta askotariko edukiekin (arreta-eredua, kasuak kudeatzeko metodologia, autonomia sustatzea, egunerokoa terapeutiko gisa, koordinazio soziosanitarioa).

Etxean egoteak hainbat egoera eta egoera hobeto ezagutzea eta informazio- eta orientazio-aukerak nabarmen hobetzea ahalbidetzen du. Kasua kudeatzeko metodologiak eragina du esku-hartzearen eta haren irismenaren ikuspegi zabalagoan.

Esperientziak erakusten digu koordinazio soziosanitarioa bultzatu behar dela, arreta hobetzeko faktore erabakigarri gisa, gogoeta sakona egin behar dela gaur egungo etxez etxeko laguntza-zerbitzuari buruz, bai eta politika publiko guztietan behar adinako zeharkakotasuna lortu behar dela ere, laguntza eta zaintzak behar izan arren ohiko bizilekuan mantentzeko helburu handian aurrera egiteko. Herritarren gehiengoaren nahiei eta lehentasunei erantzuteko bidea da.