Osasun-arloko profesionalen funtzionamendu emozionalari buruzko azterketa eta esku-hartzea, burnoutaren prebentziorako.

Adinekoen zaintzaren ezaugarria estres-maila handia duen lana izan da. Zentro gerontologikoetan lan egiten duten laguntzaileek etengabeko eskaera emozionalak jasotzen dituzte egoiliarren eta haien senideen aldetik. Eskaera horiek gehiegi kargatzen dituzte laguntzaileek, batez ere frustrazioa sentitzen dutelako, ez baitakite nola erantzun behar bezala.

Ildo horretan, gaitasun sozioemozionalak laneko estresaren aurkako babes-aldagai gisa identifikatu dira, eta laguntzaileek adinekoei arreta hobea ematearekin lotu dira. Hala eta guztiz ere, horrelako trebetasunak trebatzea ez da kontuan hartzen profesional horien prestakuntzan. Gainera, ia ez dago laguntza-langileei gaitasun horiek emateko diseinatutako esku-hartze programarik, eta daudenen eraginkortasuna, gehienetan, ez da zientifikoki frogatu.

Arestian aipatutako guztiagatik, sendotu proiektua garatzeko beharra hauteman zen. Matia Gerontologia Institutuak gauzatu zuen ikerketa-proiektu hori, Osalan-Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundeak emandako finantzaketari esker.

Proiektu honen helburua hezkuntza sozioemozionaleko programa bat egokitzea eta ezartzea da, adinekoekin eta haien senideekin zuzeneko arretan lan egiten duten osasun-laguntzaileen laneko erretzearen edo Burnouten sindromearekin lotutako sintomatologia murrizteko. Eta jakin nahi du nolakoa den antolamendu-aldagaien (denbora lanbidean, lan-txandak, etab.), aldagai pertsonalen (adina, hezkuntza-maila, etab.) eta aldagai emozionalen (adimen emozionala, enpatia, etab.) eta burnout sindromearen arteko harremana osasun-laguntzaileen kasuan, ondoren hezkuntza sozioemozionaleko (sendotu) programa bat diseinatu ahal izateko, laguntzaileen benetako beharretara eta praktika profesionalaren ondoriozko zailtasunetara egokituta. Azkenik, programa horrek Burnoutarekin lotutako sintomatologia murrizteko duen eraginkortasuna aztertu nahi da, bai eta adineko pertsona instituzionalizatuak zaintzen dituzten profesionalen osasunean eta bizi-estiloetan duen eragina ere.

Guztira 129 osasun-laguntzailek parte hartu dute Gipuzkoako hainbat zentro gerontologikotan. Garrantzitsua da adieraztea, proiektuaren bideragarritasun etikoa bermatze aldera, Matia Fundazioaren/Fundación hurkoa/Gerozerlan fundazioaren Etika asistentzialeko Batzordeak onartu duela azterlana.

Garatutako programaren eraginkortasuna egiaztatzeko, parte-hartzaileak ausaz talde esperimentalean (sendotu programan parte hartu dutenak) eta kontrol-taldean (hezkuntza sozioemozionalik jaso ez dutenak) banatu dira. Parte-hartzaile guztiak hezkuntza sozioemozionaleko programa aplikatu aurretik eta ondoren horretarako sortutako balorazio-protokolo baten bidez ebaluatu dira.

Emaitzak:

Azterlanean parte hartu duten laguntzaile gehienak emakumeak dira, eta batez beste 43 urte dituzte. 8 urte daramatzate batez beste lanbidean, baina egungo lanpostuan batez beste 5 urteko antzinatasuna dute. Egoiliarrekin egunean 7 orduz elkarreraginean daudela adierazi dute, hau da, lanaldiaren zati handi bat.

Azterketaren hasieran, hau da, programa aplikatu aurretik, talde esperimentalak eta kontrolak antzeko puntuazioak zituzten aztertutako aldagaietan.Kontrol-taldean ere ez da alderik ikusi hasierako ebaluazioaren eta amaierako ebaluazioaren artean. Hala ere, parte-hartzaile esperimentalek honako hauek aurkezten dituzte esku-hartzearen ondoren:

• Emozionalki lanarekin aseta eta nekatuta egotearen sentimendu gutxiago

• Deserosotasun eta antsietate gutxiago beste batzuen esperientzia negatiboen lekuko direnean

• Sentimenduak identifikatzeko eta deskribatzeko zailtasun gutxiago

• Emozioak erabakiak hartzeko prozesuan eta beste batzuk inplikatzen dituzten erabakietan txertatzeko gaitasun handiagoa.

Gainera, esku-hartzearen ondoren, talde esperimentalak, kontrolarekin alderatuta:

• Trebetasun handiagoa sentimenduetara zabaltzeko eta sentimenduok norberaren baitan nahiz besteengan modulatzeko
• Osasunaren pertzepzio hobea.

Ondorioa:

Azterlan horrek agerian uzten du posible dela lanak edo Burnoutek erreta egotearen sindromea hobetzea, osasun-laguntzaileei gaitasun sozialak eta emozionalak emanez.

Hezkuntza sozioemozionaleko programa hau aplikatuz, laguntzaileek emozioen erabilera edo kudeaketa hobetzea lortu da, eta Burnoutari lotutako sintomatologia-maila murriztu da profesional horietan.

Horregatik, garrantzitsutzat jotzen da laguntzaileen prestakuntza alderdi sozial eta emozionaletan, burnoutari aurrea hartzeko eta mendekotasuna duten adinekoei ematen zaien arretaren kalitatea hobetzeko. Ildo horretan, sendotu programa oso tresna erabilgarria izan liteke, frogatuta baitago eraginkorra dela eta erraz aplikatzen dela.