Zainketaren kultura

Duela urtebete, gutxi gorabehera, Matia Gerontologia Institututik bi galdera egin genizkien zaintzaile izandako osasun-arloko eta gizarte-zerbitzuetako profesionalei, hau da, beren bizitzako aldi garrantzitsuren batean arlo profesionala eta pertsonala "bat etorri" zirela. Lehenengoak familiaren zaintzak bizitzarako zer irakatsi zien zuen ardatz, eta bigarrenean, berriz, hurrengo belaunaldiei zaintzaren garrantziaz zer transmitituko zieten zehazteko eskatzen genien.

Mendekotasuna duen pertsona baten zaintza bizitza baldintzatzen duen esperientzia mingarria da, eta oso frogatuta dago zaintzaileek ondoez handiagoa (depresioa, antsietatea, estresa, ongizate subjektibo txikiagoa) eta osasun-arazo gehiago izaten dituztela biztanleria orokorrak baino, elkarrizketatutako pertsonek, oro har, – Zaintzak dakarren sufrimendua ukatu gabe –, atera zituzten ikaskuntza pertsonalen ikuspegi positiboa zuten.

Lehenengo galderan, erantzun gehienek esaten zuten zaintzak erakutsi ziela zer den eskuzabaltasuna, iraunkortasuna, onarpena, samurtasuna, pazientzia, erantzukizuna eta barkamena. Senitartekoei eskainitako denborak ulertarazi zien gizaki ororen berezko ahultasuna, mugak daudela, elkarrekiko dugun mendekotasuna, eta gure mugak onartzetik abiatuta lor daitekeela garapen pertsonala. Senideei "oparitu" zieten denbora horrek egoera konplexuak normalizatzen lagundu zien, bizitza egunerokotasunaz eta gauza txikiez gozatuz bizitzen, daukagun guztia iragankorra dela ulertzen, pertsonen edo gauzen gaineko jabetza-sentimendu gutxiago izaten, eta bizitzeko eta gozatzeko irrika handiagoa izaten. Zaintzak beren autonomia eta independentzia baloratzen (eta babesten) irakatsi zien, afektuak erakustearen garrantzia, eta bizitzan jasotzen dena, baina baita eman beharrekoa ere.

Etorkizuneko belaunaldien berri emango zutenari dagokionez, zaintza-lanetan esperientzia pertsonala duten osasun-arloko eta gizarte-zerbitzuetako profesional horiek esan zuten garrantzitsua zela interdependentziaren garrantzia ezagutzea (haietako batek hitzez hitz zioen bezala, "Kate handi bat gara: jaso, eman eta jaso egiten dugu"), jakin dezatela elkartasuna dela ezkuturik onena, zaintzen duzun modua (mendekotasuna duten pertsonena zein den). Zure bizitzak) honela definitzen zaitu: Profesional horiek berek azpimarratzen zuten elkarrekikotasunak, laguntzeak eta ikaskuntzak ahalegin eskergabea esperimentatzeak duten balioa. Adierazi zuten beharrezkoa dela transmititzea pertsonek, oso hondatuta egon arren, balioetsi beharreko gaitasunak eta nahiak dituztela oraindik ere. Behatzea eta laguntza behar duen pertsona baten lekuan jartzea errukiaren gaineko "klase magistrala" dela, oraingo eta etorkizuneko gaitzespenak saihesten dituena, horietako batzuk oso garrantzi txikikoak, nahiz eta normalean handitasuna egiten den.

Izan ere, zaintzan gure gizarteak dituen erronketako batzuk proiektatzen dira (ez zaintzari dagozkionak bakarrik, orokorrak baizik): garapen profesionala eta familiarra hobeto uztartzea, bizitzea eta zaintzea ahalbidetuz, emakumeen eta gizonen arteko zereginen birbanaketa hobetzea, zaintzaren berezko balioak eta ikaskuntzak sustatzea, hala nola elkartasuna, tolerantzia, entzutea, errukia, interdependentzia, konpromisoa eta abar, gizarte osasuntsu baten berezkoak direnak.

2014ko Europako Osasun Inkestaren arabera, estatuan 4.410.900 pertsonak (ez profesionalek) egiten dituzte zaintza-lanak (horietatik 702.000 pertsonak 65 urte baino gehiago dituzte). Zaintzak gai pribatua izateari utzi behar dio, gizarte-aitortzarik eta -baliorik gabea, ia esklusiboki familia-erantzukizunari dagokiona. Irailaren 21a, Alzheimer Gaixotasunaren Munduko Eguna, gogoratzeko une egokia da.

Albistearen esteka: http://ow.ly/b9DU304nh2C

*“El Diario Vasco”n argitaratua, 2016ko irailaren 18an.