Etxean edo etxean bezala zahartzea

2010. urtearen hasieran, Matia Gerontologia Institututik azterlan bat jarri genuen abian, adinekoek, profesionalek eta preskriptoreek beren etxean zahartze Adinekoen nahiari erantzungo dioten alternatibak bilatzeko estrategia berriei buruz duten iritzia jasotzeko eta haien jarrerak eta pertzepzioak behatzeko.

Azterketa metodologia kualitatiboarekin egin zen (foku-taldeak eta elkarrizketa sakonak erabili ziren), eta lagina 62 subjektuk osatzen zuten, bi azpilaginetan banatuta.

1. Lehenengoa adinekoek osatzen dute (n = 31), profil hauekin: zaintza-esperientzia eta estatus soziokultural ertain-altua duten 55-65 urte bitarteko adinekoak; etxean bizi diren eta estatus soziokultural ertaina duten 75-80 urte bitarteko adineko hauskorrak; eta zerbitzuak dituzten etxebizitzetan bizi diren 75-85 urte bitarteko adinekoak.

2. Bigarren azpilagina (n = 31) honako hauek osatzen zuten: profesionalek (geriatrak, erizainak eta LMko medikuak), zerbitzu-hornitzaileek (soziosanitarioak, IKTak, teknologikoak, instituzionalak), gerontologiarekin lotutako ikerlari eta unibertsitateko irakasleek, gerontologiako profesionalek (psikologoak eta gizarte-langileak), gerontologiarekin lotutako arkitektura- eta diseinu-profesionalek, senideen eta boluntarioen elkarteek.

Azterlan honen emaitzek honako funtsezko ideia hauetan eragiten zuten:

Profesionalak:

Profesionalek arreta- eta zerbitzu-eskari berri baten konfigurazioa deskribatzen zuten, eta horrek konponbide espezifikoagoak, adinekoek etxean jarraitzea eta etxeak ordezkatzen duen horretan oinarritutako zerbitzuak eskatzen zituen.

Gaur egungo arreta-ereduak deskokapen espaziala eta emozionala, ospitale-osagaia, zerbitzu homogeneizatuak eta bizitza normalizatua isolatzea dakarrelako kritika bat zegoen, familia- eta gizarte-harremanen zailtasunagatik.

Gainera, aho batez onartu da egungo bizitegi-eredua berrikusteko beharra, ez baitie erantzuten adinekoen beharrei eta eskaerei.

Era berean, argi dago adinekoak etxean zahartu behar direla, eta adinekoek beren iritziak, balioak eta nahiak kontuan hartuta nahi dutenetara egokituko den eredu bat landu behar dela. Eredu hori etxebizitzak (etxebizitzak, etxeak) helburuari zein sinboloari dagokienez irudikatzen duenera hurbilduko da, erantzun espezifiko batean oinarrituta eta pertsonaren bizi-kalitatea helburu duena, beste batzuen gainetik.

Adinekoentzako egoitzak baliabide espezializatutzat jotzen ziren, eta ez zegoen adostasunik mendekotasunaren arretarako eredurik onena zein den erabakitzeko.

Adinekoak:

Adinekoen aldetik, argi zegoen beren bizileku partikularrean zahartu nahi zutela, zalantzarik gabe, beren etxearekin duten lotura estua, balio sinboliko eta emozional aparta duena, beren loturekin eta biografiarekin lotuta, haien nortasun pertsonalaren oinarria baita. Gauza bera gertatzen zen etxeari ematen zioten ondare-balioarekin eta ostatu-proposamen alternatiboei buruzko ezagutza urriarekin, baliabide tradizionaletatik harago (eguneko zentroak eta egoitzak).

Adinekoak eta profesionalak:

Adineko pertsonek zein profesionalek ulertzen zuten "etxe" kontzeptua, arreta orokorrari aplikatuta, betiko etxebizitzari egokitzen zaiola, pertsonalizatzeko aukera ematen duela, espazio beroa, atsegina eta desiragarria dela, autogobernuari, parte-hartzeari eta norberaren bizitza, intimoa eta egunerokoa kontrolatzeari irekia.