Digitala izan ala ez, pertsona izaten jarraitzen dut

Egun hauetan, Carlos San Juan, 78 urteko mediku erretiratua, populazioaren zati handi baten bozeramaile mediatiko bihurtu da, bereziki teknologia berrien erabileran ibilbide gutxi edo baliogabea duten adinekoena. Herritarrek #SoyViejoNoIdiota izena jarri dioten kanpaina batean, finantza-erakundeek adineko bezeroekiko duten sentsibilitate falta salatu du.

Pantailarik, mugikorrik, ordenagailurik, Internetik... gabeko mundu urrun horretan jaio ziren pertsonak. Beren ohiko bizimoduarekin zerikusirik ez duten tresnak eta ingurunea erabili behar izaten dituzte, eta gehienetan, uztaitik pasarazten dituztenek laguntza gutxi ematen diete. Ohiko hori, andrea, azaldu dizut. Ez badakizu, galdetu zure bilobei. Aizu, agian ez dut bilobarik, ez seme-alabarik... Agian orain arte bakarrik eta erabat autonomoa den adineko pertsona bat naiz, nire dirua ezin dudala erabili aurkitzen dudana, senide edo lagun bati tira egin behar diot.

Asmatu egin du Marta del Amo kazetariak, argitaratu berri den zutabe batean adierazi duenez, banku-sektorearen digitalizazioa #adinekoen aurkako tratu txarren modu bat bihurtu dela esanez. Gai hau ez da berria, duela urte batzuetatik lardaskatzen ari da. Orain ateratzen bada, garai pandemiko honetan hartu duen ezarpen- eta ordezte-mailagatik da. Nazka eta babesgabetasun-sentsazioa erabatekoa da. Eta nabigatzaileei ohartarazita, gizarte-bazterketa hori ez dagokio soilik adin handieneko biztanleriari. Teknologiaren erabileratik hurbilago dagoen arren, belaunaldi gazteagoak galdu egiten dira espiral zoro honetan, birtuala bakarrik baloratzen baita.

Estereotipo jakin batzuetan ez erortzeko, aipatzekoa da adineko biztanleek teknologiekiko hurbilketa ugari egiten dituztela. Izan ere, heldua izateak ez du esan nahi trebetasun teknologiko gutxiago izatea. Are gehiago, gai horri buruz agertzen diren azterlanetan hautematen den joerak erakusten du biztanleria-segmentu hori pixkanaka sartzen ari dela eremu horretan, eta oraindik ere arraroa bada ere adin aurreratuko youtuber, gamer edo influencerrekin topo egitea, teknologia berrien erabilera arruntagoetan (berehalako mezularitza, Interneterako sarbidea,...).

Kontua ez da teknologiak deabrutzea. Ez luke zentzurik. Horiek txertatzeak eta unibertsalizatzeak gure bizitzaren alderdi asko hobetu dituzte, eta, zalantzarik gabe, urte gehiago bizitzen lagundu digute. Paradoxa da, aldi berean, belaunaldi horien bizitza berriaren zati baterako hesi gisa ikusten direla.

Gai honi heltzean, bi hitz datozkit burura: errespetua eta egokitzapena. Lehenengoari dagokionez, funtsezkoa da, pertsona guztiek ez baitute eremu digitalera igaro nahi. Pertsona bakoitzaren gaitasunak ere errespetatu behar dira. Batzuetan ez da interes falta bat, batzuetan ezin dute, teknologiaren beraren erabilerraztasun eta erabilgarritasun faltagatik.

Agian, iritsi da garaia era guztietako zerbitzuak kudeatzen dituzten finantza-erakundeek eta erakunde publiko eta pribatuek beren gain har dezaten erabiltzaile askok bizitza osoan bezala, pertsonekin, artatzen jarraitzeko nahia, beharra eta eskubidea dutela.

Eta egokitzapenari dagokionez, herritarrek tresna digitalak erabiltzeko trebetasunak eskuratzeko ikaskuntza erraztuko duten ekintza egokiak garatzeko erronka aurkezten zaigu. Kontua ez da oinarrizkoa irakastea. Ordenagailua piztu, posta-kontu bat sortu, prentsa irakurri... Gure finantzak kudeatzeaz ari gara, ia beti aplikazioen bidez, aldez aurretik hitzordua hartu ahal izateaz edo administrazioarekin izapideak egiteaz, eta horrek askotan ziurtagiri elektronikoa izatea dakar (izerdi hotzak sartzen zaizkit ziurtagiria behar bezala instalatzeak zer dakarren gogoratzean, eta, gero, ez da arazorik sortzen sinadura digitalean...). Eta nire buruari galdetzen diot, zer ezagutza izan beharko genuke banka digitalarekin moldatzeko, gero eta handiagoak diren phising eta online iruzurren mehatxuei erantzunez?

 #100Fluencers kanpainaren irudia, adinekoen inklusio digital baten apustua

Eta ezin diot landa-ingurunean pentsatzeari utzi. Herrietan bizi diren adineko zenbat pertsonak ez dute ordenagailurik etxean? Zenbatek ez dute Internet? Zer esanik ez sukurtsalen itxierak herrietako bizitzan duen eraginaz... Ez bakarrik tokiko ekonomiaren ondorioetarako. Zenbat pertsonarentzat zen kutxazainarekiko tarte hori harremanak izateko, partekatzeko, etxetik irteteko aukera paregabea?

Digitalizazioak bere erritmoari jarraitzen dio, eta ez da inoren zain gelditzen.

Gizarte urtetsu baten parte garenez, ez genuke ontzat eman behar pertsona guztien gizarte-bazterketa. Nola jokatu? Ingurune eta zerbitzu lagunkoiak sortzea erraztuz. Edo, bestela esanda, haientzat ez, baizik eta horientzat berrikuntzak eginez, zerbitzuak zabalduz, ez ezabatuz, aukerak gehituz – Bereziki komunikaziokoak –, eta autonomia eta parte hartzeko aukerak ez kenduz.

Horregatik, Karlosen proposamena, ehunka mila lagunen babesa duena, aintzat hartu beharko litzateke. Beharrezkoa izateaz gain, milaka pertsonaren eskubideei eta beharrei erantzuten die, eta, batez ere, bizitza on baterako leku hobeak eraikitzen dituelako.

Ez dezagun ahaztu. Digitalak izan edo ez izan, pertsonak izaten jarraitzen dugu.