Artrosisaren tratamendua: Houston arazo bat daukagu

Artrosia da adinekoen min eta desgaitasun fisikoaren arrazoi nagusia, eta adinean aurrera egin ahala, areagotu egiten da, hein handi batean, artrosiaren maiztasuna. Higiene- eta dietetika- neurriak funtsezkoak dira, batez ere gehiegizko pisuaren eta obesitatearen kontrola, askotan, desgaitasun iraunkorra duten pazienteekin egitea zaila da, eta tratamendu nagusia kirurgikoa da. 

Adinekoengan artrosiaren mina balioesten duten praktika klinikoko gidek parazetamolaren erabilera azpimarratzen dute, a gomendio-maila batekin, hanturaren aurkako sendagaien (AIEE eta coxib) digestio- eta kardiobaskular-alerta anitzen ondorioz. HKEEen erabilera jarraitua edo aldizkakoa oso ohikoa da biztanleria geriatrikoan, askotan polimedikatua, eta horrek giltzurrun-interakzioak eta -alterazioak eragiten ditu.

Bada, aurtengo martxoan* Lancet aldizkarian argitaratutako artikulu batean, Suitzako ikerketa-talde batek metanalisi bat egin zuen, artrosiak eragindako mina eta mendekotasuna maneiatzeko esku-hartze terapeutikoak baloratuz (HKEEko 7 talde, parazetamola edo plazeboa). Artrosiak 74 saiakuntza kliniko egin zituen 1980tik 2015era, 58.556 pazienterekin, 58 eta 71 urte bitarteko batez besteko adinarekin, 49-90 emakumerekin eta % 90ekin. Saiakuntza klinikoetan gehien aztertutako medikamentuak zelekoxiba eta naproxenoa dira, egunean 200 mg eta 1000 mg.

Minaren kontrolari dagokionez, ikusten da diklofenakoa egunean 150 mg-ko dosian eta etorikoxib egunean 60 mg-ko dosian direla eraginkorrenak (1. taula); susperraldi funtzionalean, berriz, 150 mg-ko diklofenakoa eta 25 mg-ko rofekoxib dosia nabarmentzen dira. (2. taula)

Bai parazetamola dosi desberdinetan (< 2000 mg, 3000 mg, 3000-4000 mg), bai HKEEren dosi baxuetan diklofenako 75 mg, naproxeno 750 mg edo ibuprofenoa (1200 mg/egun) ez dira plazeboa baino handiagoak minean edo mendekotasun funtzionalean.

Kontuan hartzen badugu, aurreko sarrera batean islatzen dugun bezala, parazetamolak, egunean 3 g-ko dosia hartuta, lau aldiz handitzen duela hepatotoxikotasuna izateko arriskua, benetan dakarren balio klinikoa ondo ezagutu gabe, baina badirudi gero eta probabilitate handiagoa duela neurri horren eraginkortasun eskasak.

Mina eta desgaitasuna lehentasunezko helburuak dira paziente geriatrikoaren tratamenduan, ahalik eta bizi-kalitate handiena bermatzeko eta ezarritako neurrien segurtasunarekin orekatzeko. Garrantzitsuena da minaren balorazio osoa eta dinamikoa egitea, aldian behin esku-hartzeen eraginkortasuna ebaluatuz, eta higiene- eta funtzio-neurriak ezartzea. Gonartrosiaren edo koxartrosiaren bigarren mailako min edo mugapen iraunkor baten aurrean, funtsezkoa da traumatologia-zerbitzuekin koordinatzea, ebakuntza kirurgikoaren une egokia ebaluatzeko, betiere asistentzia-helburuen arabera. Ez da ahaztu behar minean mina modulatzen duen osagai sentsorial eta emozional bat dagoela, bai eta tratamenduen inguruan sortzen diren sinesmenak edo itxaropenak ere, eta horrek zaildu egiten du medikamentuak erretiratzea, horiek ez izateak sortzen duen mendekotasun psikikoa edo ziurgabetasuna dela eta.

*Effectiveness of non-steroidal anti-inflammatory drugs for the treatment of pain in knee and hip osteoarthritis: a network meta-analysis. The lancet, published online March 17; doi 10.1016/50140-6736(16)30002-2.